Was is er nodig om inzet gereed aan de start te verschijnen?

Overwegingen betreffende opleidingsniveau complex risovolle handelingen in acute medische zorgverlening.

Om op een veilige en kwaliteit verbeterende manier complexe en risicovolle handelingen aan te leren en daarna in de praktijk toe te passen moet je een daarbij passend competentie niveau nastreven. 

In spoedeisende zorg is dat niveau bewust bekwaam en soms zelfs onbewust bekwaam. Het betreft daarbij hardskills, maar ook human skills zoals communicatieve vaardigheden, daadkracht, analyseren, omgaan met spanning en stress, daadkracht.

Onbewust bekwaamheid vergroot de kans dat indicatiestelling en handeling ook in hoog spanning situaties uitvoerbaar blijven. Vanuit Amerika adopteren we in de zorg al decennia korte cursussen van een dag tot enkele dagen, vol met presentaties en vaardigheidsstations en vergezeld gaande van een prachtig leer boek. 

Voorbeelden zijn ATLS, PHTLS, TECC, TCCC trainingen. Voor de duidelijkheid: stuk voor stuk inhoudelijk mooie opleidingen, echter na het volgen ben je niet bewust of onbewust competent. Daar is meer voor nodig. Wat er voor nodig is hangt daarbij af van de werkomgeving, taak en mentale en fysieke gesteldheid van de hulpverlener (tijdsdruk, taakbelasting, dreiging, taakonduidelijkheid, rolconflict, roldubbelzinnigheid, coördinatie eisen, lawaai, prestatiedruk, sensore deprivatie, pijn, ziekte, slaaptekort etc).

En juist daar zit een punt van zorg. Wordt de leerlijn na het volgen doorgezet tot het vereiste niveau? Wanneer zo’n korte cursus onderdeel uitmaakt van een opleidingstraject (tot bijvoorbeeld medisch specialist), dan is dit het geval, echter regelmatig is dat niet het geval en is het voor cursisten ook onduidelijk wat er nog aan opleiding en training inspanningen nodig is om het gewenste niveau te behalen. 

De opvatting “alle beetjes helpen” gaat in het geval van complexe risicovolle handelingen niet op. Ben je nog niet voldoende vaardig/competent/ervaren in handelingen zoals endotracheale intubatie, coniotomie of het plaatsen van een thoraxdrain (indicatie stellingen handeling in hoog druk situaties) en krijg je zo’n handeling toch binnen je takenpakket, dan is de vraag of de voordelen opwegen tegen de nadelen voor zowel patiënt als hulpverlener. 

In het geval van endotracheale intubatie is daar veel onderzoek naar gedaan en betreffende coniotomie werd na invoering van deze handeling voor Amerikaanse Medics aanvankelijk gezien dat de handeling leidde tot een aantal verrichtingen op onnodige indicatie met complicaties, hetgeen leidde tot verbetering van opleidingstraject.

Wij pleiten ervoor om goed in kaart te brengen wat er nodig is om een minimaal bekwaamheidsniveau te bereiken voor complexe en risicovolle handelingen in diverse acute zorgverlening situaties. Zo wordt het beter inzichtelijk wat er nog nodig is om bekwaam te worden in handelingen die aangeleerd worden in korte cursussen. 

Opleiden en trainen is noodzakelijk, maar duidelijkheid welke stappen er nodig zijn om bekwaam te worden idem. Kan het traject naar het doel niet geborgd worden dan is de vraag of je er wel aan moet beginnen of dat je beter minder vaardigheden in een opleidingsprogramma kan opnemen?Bij veel organisaties en op alle niveaus is de kwaliteitsborging een punt van aandacht. 

Worst Nightmare scenario’s

Veel hulpverleners kunnen zonder moeite worstcase scenario’s benoemen waarvan ze wakker kunnen liggen en zich niet competent voelen wanneer zo’n scenario zich onverhoopt zou voordoen. Zou ik onder druk/spanning/stress in staat zijn om overzicht te behouden, helder na te denken, juist te oordelen en te handelen? Meestal betreft het levensreddende complexe risicovolle handelingen die snel uitgevoerd moeten worden en waar de hulpverlener zeer beperkte of geen ervaring mee heeft zoals een coniotomie, een intubatie, een kinderreanimatie, etc. Het helpt enorm om juist die vaardigheden regelmatig te beoefenen in realistische scenario’s volgens de Stress Exposure Training principes, waarbij, naast indicatiestelling en de psychomotorische skill ook aandacht besteed wordt aan de beperkingen die werken in hoogspanning situaties met zich mee brengen. Het heeft een enorm positieve invloed op het zelfvertrouwen van een hulpverlener, stressreactie en performance. Kleine inspanning, groot effect.

Vraag er eens naar. Waar kan jij wakker van liggen? Het kan zijn dat het situaties betreft die niet binnen degene zijn/haar verantwoordelijk/ takenpakket liggen (perceptie) en/of er onvoldoende ervaring is opgedaan om zichzelf bewust/ onbewust bekwaam te voelen (perceptie). Maak samen een plan hoe je dit kan oplossen door zelfvertrouwen en kundigheid te bevorderen. Wij zijn benieuwd naar uw ideeën.